Το πιο σκληρό υλικό στη φύση, και συγχρόνως το πιο ακριβό και το πιο δημοφιλές. Το όνομα διαμάντι-diamond προέρχεται από την Ελληνική λέξη αδάμας δηλαδή αδάμαστος, γιατί λόγω της σκληρότητάς του δεν μπορούσε να υποστεί καμία κατεργασία. Η σύσταση του διαμαντιού είναι από καθαρό άνθρακα, όπως π.χ. και του κοινότατου γραφίτη στα μολύβια μας. Κατά το στάδιο της δημιουργίας όμως των διαμαντιών, πριν από περίπου 2,5 δισεκατομμύρια χρόνια συνυπήρξαν οι σπάνιες συνθήκες της πολύ υψηλής πίεσης με τις πολύ μεγάλες θερμοκρασίας ώστε ο άνθρακας να μετατραπεί σε διαμάντι. Η σκληρότητα του είναι 10 στην κλίμακα Μο , η μεγαλύτερη που υπάρχει στη φύση. Αυτό σημαίνει ότι δεν υπάρχει κανένα υλικό να χαράζει το διαμάντι, οπότε το διαμάντι παραμένει αναλλοίωτο ( Μία ακόμα σημασία της φράσης : Diamonds are forever). Παρά την σκληρότητα του είναι εύθραυστο, σπάζει εύκολα δηλαδή αν πέσει ή αν χτυπηθεί, ειδικά υπό κάποιες διευθύνσεις. Λόγω της μεγάλης διαφάνειας, της ισχυρής διάθλασης και του έντονου διασκεδασμού του φωτός, παρουσιάζει μία εντελώς εξαιρετική ιδιάζουσα λάμψη την αδαμαντοειδή λάμψη. Τα χρώματα που το συναντάμε στη φύση είναι άχρωμο, κιτρινωπό ανοιχτό καφέ ή γκρι. Έχει πολύ ψηλό σημείο τήξης , λειώνει δηλαδή στους 3547ο C, το ειδικό του βάρος είναι 3,25 και κρυσταλλώνεται στο κυβικό κρυσταλλογραφικό σύστημα.
Για να περιγράψει πλήρως ένα διαμάντι ο ειδικός γεμολόγος αρκούν 4 χαρακτηριστικά του, που το προσδιορίζουν και καθορίζουν την αξία του. Λόγω του τεράστιου ενδιαφέροντος του κοινού για τα διαμάντια, και προφανώς λόγω των πολλών αμφισβητήσεων στην αποτίμησή τους, καθιερώθηκε το πρότυπο αξιολόγησης, τα 4 C.Τα 4C είναι 4 παράμετροι που περιγράφουν με αρκετή ακρίβεια ένα διαμάντι. Τα 4 C είναι: βάρος, καθαρότητα, χρώμα και κοπή. Έτσι ένα διαμάντι που περιγράφεται σαν : βάρος 2 καράτια, καθαρότητα VS1, χρώμα F, και κοπή excellent cut round brilliant, μπορεί να ταυτοποιηθεί από έναν ειδικό, (να μας πει αν είναι αυτό που βλέπει), όπως και την τρέχουσα αξία του. Για τα πρότυπα αυτά συμφώνησαν οι πλέον αναγνωρισμένοι Οργανισμοί παγκοσμίως, που είναι το GIA(Gemological Institute of America), AGS (AmericanGem Society) ,και το HRD (Diamond High Council) που εδρεύει στην Αμβέρσα.
1ο C) Βάρος –Carat:Το βάρος της πέτρας σε καράτια. Όσο μεγαλύτερη είναι η πέτρα ανεβαίνει και η τιμή ανά καράτι, λόγω της σπανιότητας των μεγάλων πετρών. Εκδίδεται εβδομαδιαίος τιμοκατάλογος το RapaportDiamond Report για την τιμή καρατιού και για τις διάφορες ποιότητες διαμαντιών. Όταν λέμε «συνολικό βάρος σε καράτια» για ένα κόσμημα, εννοούμε το βάρος συνολικά όλων των διαμαντιών που υπάρχουν στο κόσμημα.
2o C)Καθαρότητα- Clarity : Με τον όρο αυτό περιγράφουμε την ποιότητα του εσωτερικού της πέτρας. Συγκεκριμένα, ο εκτιμητής χρησιμοποιώντας φακό μεγέθυνσης Χ10 βαθμολογεί το διαμάντι, για έγκλειστα, ρωγμές, στίγματα, συννεφάκια, και οποιαδήποτε ατέλεια μπορεί να υποβαθμίσει την ποιότητα της πέτρας. Οι 10 διαβαθμίσεις της κλίμακας καθαρότητας που έχει καθορίσει το GIA είναι
IF -Internally Flawless | Απολύτως καθαρό. Δεν φαίνεται το παραμικρό στίγμα με τον φακό. |
VVS1- Very Very-Slightly-Imperfect. (1) | Έχει ένα απειροελάχιστο σημαδάκι μόλις ορατό με τον φακό. |
VVS2-Very-Very-Slightly- Imperfect (2) | To σημαδάκι είναι λιγάκι μεγαλύτερο |
VS1-Very Slightly Imperfect (1) | Υπάρχει κάποια ατέλεια σχεδόν αόρατη με γυμνό μάτι. |
VS2- Very Slightly-Imperfect (2) | Ατέλεια δύσκολα ορατή με γυμνό μάτι. |
SI1-Slightly Imperfect (1) | Μεγαλύτερης έκτασης ατέλειες, δύσκολα ορατές με γυμνό μάτι. |
SI2-Slightly Imperfect (2) | Ακόμα μεγαλύτερες ατέλειες, ορατές μόνον υπό κάποια γωνία. |
I1-Imperfect(1) | Ατέλειες ορατές με γυμνό μάτι |
I2-Imperfect (2) | Ατέλειες εύκολα ορατές με γυμνό μάτι. |
I3-Imperfect (3) | Πολλές ορατές ατέλειες. |
3ο C) Χρώμα-Color. Το πιο δημοφιλές και πιο ακριβό είναι το απολύτως άχρωμο διαμάντι. Όσο πιο πολύ σκούρο είναι ένα διαμάντι τόσο θεωρείται κατώτερης ποιότητας. Το GIA έχει καταρτίσει ένα κατάλογο για την κατάταξη των διαμαντιών με βάση το χρώμα.
D-E: Απολύτως άχρωμα.
F-I : Είναι άχρωμα για τον μη ειδικό.
J-L: Μικρά ίχνη χρώματος εμφανίζονται.
M-Z: Συνολικά βγάζει μία κιτρινωπή απόχρωση.
Τα διαμάντια που έχουν άλλα χρώματα, μπλε, ροζ, κ.λ.π. δεν υπάγονται σε αυτή την κατάταξη. Ονομάζονται Fancy (φανταχτερά), και αν το χρώμα τους είναι φυσικό, είναι σπανιότατα και πολύ ακριβά. Συνήθως όμως τα Fancy είναι κάποια διαμάντια με μέτρια απόχρωση, που γίνεται τεχνητός χρωματισμός με laser για να αυξηθεί η εμπορικότητα τους.
4ο C)Κοπή-Cut: Από τα 4 χαρακτηριστικά του διαμαντιού, η κοπή, έχει την μεγαλύτερη δυσκολία για να βαθμολογηθεί, από τον εκτιμητή. Πρέπει δηλαδή να προσδιορίσει ο ειδικός, κατά πόσον ακολουθήθηκαν οι αυστηρές μαθηματικές προδιαγραφές που χαρακτηρίζουν μία κοπή σαν «ιδανική» ή «εξαιρετική» κλπ. Οι γωνίες που θα σχηματίζουν οι έδρες μεταξύ τους, ο αριθμός των εδρών, το ύψος του στέμματος, το ύψος του κώνου, και πολλές άλλες αναλογίες μεταξύ των διαστάσεων προσδιορίζουν τον χαρακτηρισμό της κοπής. Οι αναλογίες αυτές περιγράφηκαν από τον Tolkowski , και αν ακολουθηθούν επακριβώς δίνουν την μέγιστη αντανάκλαση του φωτός μέσα από το διαμάντι, και την μέγιστη λαμπρότητα του.
Επειδή η αγορά δίνει μεγάλη σημασία στα καράτια, και δεδομένου ότι με την κοπή μπριγιάν υπάρχει μεγάλη σπατάλη υλικού, πολλές φορές τα διαμάντια δεν κόβονται στις καθορισμένες αναλογίες ώστε να υπάρχει όφελος στο βάρος έχοντας με αυτό τον τρόπο απώλεια στη λάμψη. Συχνά μπερδεύουμε τον όρο «κοπή» , με το «σχήμα» της πέτρας .Σαν στάνταρ σχήμα θεωρείται το στρογγυλό σχήμα με κοπή μπριγιάν Τα υπόλοιπα σχήματα λέγονται Fancy (φανταχτερά) , και είναι η μπαγκέτα (baguette) καρδιά (heart), σταγόνα (pear), briolette,princess, marquise κ.α.
Η εξόρυξη και διανομή του διαμαντιού είναι μία βιομηχανία εξόχως μονοπωλιακή. Δεν είναι γνωστό αν υπάρχει άλλο είδος στο παγκόσμιο εμπόριο, που να ελέγχεται από τόσο λίγους παίκτες. Η εταιρία De Beers ιδρύθηκε το 1888 από τον Βρετανό Cecil Rhodes. Σήμερα ελέγχει πάνω από το 40% των ορυχείων που παράγουν τα διαμάντια σε ακατέργαστη μορφή, και πάνω από το 80% της χονδρικής διακίνησης των διαμαντιών μέσα από την θυγατρική της Diamond Trade Company (DTC) που εδρεύει στο Λονδίνο. Από αυτή την θέση της η εταιρία μπορεί να ελέγχει τις τιμές, τις νέες αγορές, τους τρόπους προώθησης και συνολικά την όλη διακίνηση του προϊόντος. Τα τελευταία χρόνια όμως η κυριαρχία της εταιρείας έχει μάλλον πτωτικές τάσεις. Συνολικά παράγονται ετησίως 130.000.000 καράτια ή 26.000 κιλά διαμαντιών, αξίας 9 δισεκατομμυρίων δολαρίων. Από αυτά το 49% παράγεται στην κεντρική και νότια Αφρική. Η παραγωγή του διαμαντιού είναι μία διαδικασία εξαιρετικά επίπονη, καθότι για ένα μόλις καράτι διαμαντιού καλής ποιότητας, πρέπει να μετακινηθούν κατά μέσο όρο 22 τόνοι χώματος. Όσον αφορά την διακίνηση, η πόλη κλειδί είναι η Αμβέρσα, η αδιαμφισβήτητη πρωτεύουσα των διαμαντιών, απ’ όπου κλείνονται συμβόλαια για το 70% των παγκοσμίως διακινουμένων διαμαντιών.